Ông sinh ngày 5 tháng 3 năm 1957, tại Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình[2].

Xuất thân trong gia đình nông dân, ông theo học và tốt nghiệp chương trình phổ thông 10/10. Sau đó, ông tiếp tục học bậc Đại học và tốt nghiệp Cử nhân ngành Luật.

Tuy sinh ra ở Hoa Lư, Ninh Bình; nhưng ông theo gia đình lên huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình sống từ thuở nhỏ. Ông cũng học phổ thông cấp 2 và cấp 3 tại Thị Trấn Chi Nê, Lạc Thủy, Hòa Bình.